Szabat – zapomniany dzień Boga

„Jeśli powściągniesz twe nogi od przekraczania Szabatu, żeby w dzień mój święty spraw swych nie załatwiać, jeśli nazwiesz Szabat rozkoszą, a święty dzień Pana – czcigodnym, jeśli go uszanujesz przez unikanie podróży, tak by nie przeprowadzać swej woli ani nie omawiać spraw swoich wtedy znajdziesz twą rozkosz w Panu. Ja cię powiodę w triumfie przez wyżyny kraju, karmić cię będę dziedzictwem Jakuba, twojego ojca. Albowiem usta Pańskie to wyrzekły” (Iz 58,13-14).

Skąd się wziął Szabat?
Jeden z internautów napisał w komentarzu, że Bóg ustanowił dzień odpoczynku po tym jak zmęczył się stwarzaniem kobiety. Nie da się ukryć, że w ukształtowanie pań Stwórca włożył wiele serca, finezji i wysiłku, ale nie to było bezpośrednim powodem ustanowienia Szabatu. W tym dniu chodzi o coś więcej niż jedynie o regenerację sił fizycznych utraconych podczas tygodnia ciężkiej pracy, lecz o uczczenie Boga jako Stwórcy.

W dobie ewolucji, gdy podważane jest Boże pochodzenie człowieka, Szabat jest przypomnieniem, że człowiek nie jest dziełem przypadku, lecz wyrazem miłości Boga, który jest jego Ojcem. Po tym jak zostały stworzone niebo i ziemia, zwierzęta, rośliny i człowiek, Bóg zadowolony ze swojego dzieła widząc że jest to dobre „pobłogosławił ów siódmy dzień i uczynił go świętym” (Rdz 2,3), aby sobie przypominał skąd się wziął.

Ale tak właściwie to o który dzień chodzi? Dla większości ludzi sprawa nie jest aż taka prosta do ustalenia. Pewna zdezorientowana kobieta  zapytała na antenie radiowej: „Jak to jest? Gdy w niedzielę rano włączam telewizor, redaktorzy mówią: „Witamy Państwa w siódmym dniu tygodnia”, a zaraz potem w kościele słyszę: „Zebraliśmy się w pierwszym dniu tygodnia, aby uczcić …”.

Czy dla Boga ma jakieś znaczenie, w którym dniu człowiek odpoczywa i oddaje Mu chwałę? Czy jest istotne czy jest to sobota czy niedziela? Chodzenie do kościoła nawet każdego dnia i oddawanie Jemu chwały jest na pewno rzeczą dobrą i właściwą. Ale w dniu Szabatu chodzi o coś znacznie więcej.

Dla kogo był Szabat?
Jezus zachowywał Szabat (sobotę). To samo czynili jego apostołowie oraz towarzyszące im kobiety (Łk 23,56). Robili to nawet po tym jak ich Nauczyciel zmartwychwstał pierwszego dnia po Szabacie, w niedzielę (Dz Ap 13,44) Dlaczego współcześni chrześcijanie mieliby czynić inaczej? A jednak od setek lat energia i inteligencja licznych teologów jest wkładana w zmienianie Bożych nakazów chociaż Jezus powiedział, aby tego nie robić (Mt 5,19). Owocem tych zabiegów jest pojawienie się nieprawdziwego rozróżnienie na „żydowski Szabat” i „chrześcijańską niedzielę”. Zagadnienie Szabatu w dalszym ciągu pozostaje jednym z najbardziej drażliwych i niewygodnych tematów współczesnego chrześcijaństwa.

Większości osób Szabat kojarzy się z Żydami. Nie wiedzą oni jednak, że Szabat nie pojawił się w kontekście tradycji żydowskiej. Polecenie jego obchodzenia zostało nadane na długo zanim pojawił się naród żydowski. W rzeczywistości Szabat pochodzi z czasów kiedy na ziemi nie panował jeszcze grzech, a człowiek mógł bezpośrednio rozmawiać z Bogiem twarzą w twarz. Potem wydarzyła się katastrofa na skalę kosmosu. Człowiek dostał się pod panowanie grzechu, utracił on kontakt z Bogiem, pojawiły się śmierć i cierpienie. Historia Izraela, misja Jezusa oraz obecność bezkompromisowych chrześcijan w dzisiejszym świecie  ma na celu przywrócenie stanu pierwotnego szczęścia. A kiedy to nastąpi zapowiedziane jest że: ” każdego miesiąca podczas nowiu i każdego tygodnia w Szabat, przyjdzie każdy człowiek, by mi oddać pokłon – mówi Pan” (Iz 66,23).

Znak rozpoznawczy
Szabat został ustanowiony jako znak rozpoznawczy ludzi, którzy należą do jedynego Boga. „Święćcie też moje Szabaty, które niech będą znakiem między mną a wami, aby poznano, że Ja jestem Pan, Bóg wasz” (Ez 20,20). Z kolei wśród starożytnych najbardziej rozpowszechnionym dniem świętym był Dzień Słońca (niedziela). W IV w n.e. wraz z innymi zwyczajami i tradycjami pogańskimi przeniknęła ona do chrześcijaństwa. Obecny kult niedzieli nie został wprowadzony w związku ze zmartwychwstaniem Jezusa.

Jak go obchodzić?
Szabat jest dniem tak ważnym, że Bóg ustanowił specjalny dzień przygotowania, piątek. W tym dniu mają być wykonane wszelkie prace tak aby nic nie zakłóciło rozkoszy spotkania z Bogiem w Szabat. „A on rzekł do nich: Oto, co Pan chciał wam powiedzieć: Dniem świętym spoczynku, Szabatem poświęconym dla Pana, jest dzień jutrzejszy. Upieczcie, co chcecie upiec, i ugotujcie, co chcecie ugotować” (Wj 16,23).

Przez 40 lat wędrówki przez pustynię Izraelici otrzymywali od Boga pokarm – mannę. Miała ona smak placka z miodem. Każdego dnia Izraelici znajdowali ją na ziemi i mieli nazbierać jej tyle ile byli w stanie zjeść. Nie mogli przechowywać jej do dnia następnego dnia, gdyż się psuła i pojawiały się robaki. W piątek, w dniu przygotowania, mieli nazbierać jej dwa razy więcej. Niektórzy łamali przykazanie i próbowali szukać manny także w Szabat. Bóg skarcił tych ludzi: „Wówczas Pan powiedział do Mojżesza: Jakże długo jeszcze będziecie się wzbraniali zachowywać moje nakazy i moje prawa?” (Wj 16,28). W Szabat manna wyjątkowo się nie psuła.

Szabat oznacza nie tylko odpoczynek, ale jest także nazwą własną siódmego dnia tygodnia, jedyną nazwą dnia w kalendarzu danym przez Boga, gdzie znajduje się: pierwszy dzień tygodnia, drugi, trzeci, czwarty, piąty, szósty oraz Szabat. Żydzi od wieków bardzo skrupulatnie stoją na straży tego świętego czasu.

Święto co tydzień
Abraham Heschel trafnie oddając duchowy charakter Szabatu określił go jako pałac w czasie. W najbliższy piątek gdy zajdzie słońce, jak co tydzień od stworzenia świata, otworzą się drzwi tego pałacu, a Bóg po raz kolejny wyleje swoje błogosławieństwo na tych którzy tego pragną. Wejdźcie do niego. Wraz ze swoimi rodzinami i przyjaciółmi. Wspominajcie wielkie dzieła Stworzyciela, a potem módlcie się wywyższając Jego święte imię. Pokłońcie się przed Nim, aby podziękować za życie, zdrowie, pokój, sens istnienia, a przede wszystkim za Jezusa, który odniósł dla nas zwycięstwo nad grzechem.

Maciej Strzyżewski

Polecana literatura:

„Szabat” Abraham Jashua Heschel, Wydawnictwo Esprit S.C., Kraków 2009